แหล่งเรียนรู้ หมายถึง แหล่งข้อมูลข่าวสาร สารสนเทศ และประสบการณ์ ที่สนับสนุนส่งเสริมให้ผู้เรียนใฝ่เรียน ใฝ่รู้ แสวงหาความรู้และเรียนรู้ด้วยตนเองตามอัธยาศัย อย่างกว้างขวางและต่อเนื่อง เพื่อเสริมสร้างให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้ และเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้
หอศิลปะและวัฒนธรรมภาคตะวันออกเป็นแหล่งการเรียนรู้เพราะ เป็นสถานที่จัดแสดงศิลปวัฒนธรรมของภาคตะวันออก เป็นแหล่งข้อมูล ซึ่งอยู่ในประเภทแหล่งเรียนรู้ที่มนุษย์สร้างขึ้น
หอศิลปะและวัฒนธรรมภาคตะวันออกเหมาะกับการสอนกลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม กลุ่มสาระศิลปะ กลุ่มสาระการงานอาชีพฯ
โดยภายในก็จะนำเสนอเกี่ยวกับ
Ø ชนต่างวัฒนธรรมในภาคตะวันออก
ได้ย้ายมาตั้งถิ่นฐานอยู่ในภาคตะวันออกได้แก่ คนชอง คนจีน คนญวณ คนลาวและไทยมุสลิม
คนชอง
เป็นชนพื้นเมืองกลุ่มแรกที่เข้ามาตั้งรกรากอยู่ในเขตป่าภาคตะวนออก บริเวณจังหวัดระยอง จันทบุรี ตราด ชอบอาศัยอยู่ตามป่าเขา ที่ราบระหว่างหุบเขาซึ่งเป็นป่าทึบ
คนจีน
เข้ามาตั้งรกรากในภาคตะวันออกตั้งแต่อยุธยาสืบเนื่องถึงสมัยรัตนโกสินทร์ โดยเฉพาะตามเมืองท่าชายทะเล ชาวจีนเป็นผู้มีบทบาทสำคัญด้านเศรษฐกิจการค้า การประมง
คนญวณ
สมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ กลุ่มชาวญวณได้อพยพเข้ามายังดินแดนประเทศไทยครั้งใหญ่และได้ตั้งถิ่นฐานกระจายกันออกไป
คนลาว
ดินแดนภาคตะวันออกตั้งแต่เขตนครนายก ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา ไปยังชลบุรีนั้นชุมชนบ้านเมืองส่วนใหญ่เกิดจากการกระจายตัวของพวกลาว
คนไทยมุสลิม
มี 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่มีเชื้อสายมาจากมลายูและเขมร
ได้ย้ายมาตั้งถิ่นฐานอยู่ในภาคตะวันออกได้แก่ คนชอง คนจีน คนญวณ คนลาวและไทยมุสลิม
คนชอง
เป็นชนพื้นเมืองกลุ่มแรกที่เข้ามาตั้งรกรากอยู่ในเขตป่าภาคตะวนออก บริเวณจังหวัดระยอง จันทบุรี ตราด ชอบอาศัยอยู่ตามป่าเขา ที่ราบระหว่างหุบเขาซึ่งเป็นป่าทึบ
คนจีน
เข้ามาตั้งรกรากในภาคตะวันออกตั้งแต่อยุธยาสืบเนื่องถึงสมัยรัตนโกสินทร์ โดยเฉพาะตามเมืองท่าชายทะเล ชาวจีนเป็นผู้มีบทบาทสำคัญด้านเศรษฐกิจการค้า การประมง
คนญวณ
สมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ กลุ่มชาวญวณได้อพยพเข้ามายังดินแดนประเทศไทยครั้งใหญ่และได้ตั้งถิ่นฐานกระจายกันออกไป
คนลาว
ดินแดนภาคตะวันออกตั้งแต่เขตนครนายก ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา ไปยังชลบุรีนั้นชุมชนบ้านเมืองส่วนใหญ่เกิดจากการกระจายตัวของพวกลาว
คนไทยมุสลิม
มี 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่มีเชื้อสายมาจากมลายูและเขมร
Ø แหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ภาคตะวันออก
แหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ มีความสำคัญในฐานะที่แสดงถึงหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของชุมชนโบราณบริเวณชายฝั่งทะเลที่สะท้อนภาพความเป็นอยู่ และวิถีวัฒนธรรมที่น่าสนใจ
-แหล่งโบราณคดีหนองโน จังหวัดชลบุรี
นำเสนอเรื่องราวของแหล่งโบราณคดีที่มีการพบหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของชุมชนโบราณทีมีอายุถึง 4,500 – 4,000 ปี นับเป็นชุมชนฝั่งทะเลสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย
-แหล่งโบราณคดีโคกพนมดี จังหวัดชลบุรี
นำเสนอเรื่องราวของแหล่งโบราณคดีก่อนประวัติศาสตร์เพียงแห่งเดียวในประเทศไทยที่พบหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของชุมชนโบราณสมัยก่อนประวัติศาสตร์ อายุ 4,500 – 4,000 ปี มาแล้ว ซึ่งพึ่งพาอาหารจากทะเลเป็นหลักและมีการอยู่อาศัยต่อเนื่องยาวนานกว่า 400 ปี
-เมืองศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี
นำเสนอเรื่องราวของเมืองศรีมโหสถ เมืองโบราณสำคัญในสมัยวัฒนธรรมทวารวดี ซึ่งมีพัฒนาการมาจากสถานีการค้าสำคัญ มีการตั้งถิ่นฐานของชุมชนมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายถึงสมัย ทวารวดี
อิทธิพลความเชื่อและศาสนาในเมืองโบราณศรีมโหสถ
นำเสนออิทธิพลความเชื่อและศาสนาหลากหลายวัฒนธรรมที่เข้ามามีบทบาทในเมืองศรีมโหสถ ปรากฏเป็นโบราณสถานและโบราณวัตถุเป็นจำนวนมาก เช่น พระวิษณุจตุรภุช หรือพระวิษณุ 4 กร เป็นเทวรูปเคารพในศาสนาพราหมณ์
-แหล่งโบราณคดีหนองโน จังหวัดชลบุรี
นำเสนอเรื่องราวของแหล่งโบราณคดีที่มีการพบหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของชุมชนโบราณทีมีอายุถึง 4,500 – 4,000 ปี นับเป็นชุมชนฝั่งทะเลสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย
-แหล่งโบราณคดีโคกพนมดี จังหวัดชลบุรี
นำเสนอเรื่องราวของแหล่งโบราณคดีก่อนประวัติศาสตร์เพียงแห่งเดียวในประเทศไทยที่พบหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของชุมชนโบราณสมัยก่อนประวัติศาสตร์ อายุ 4,500 – 4,000 ปี มาแล้ว ซึ่งพึ่งพาอาหารจากทะเลเป็นหลักและมีการอยู่อาศัยต่อเนื่องยาวนานกว่า 400 ปี
-เมืองศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี
นำเสนอเรื่องราวของเมืองศรีมโหสถ เมืองโบราณสำคัญในสมัยวัฒนธรรมทวารวดี ซึ่งมีพัฒนาการมาจากสถานีการค้าสำคัญ มีการตั้งถิ่นฐานของชุมชนมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายถึงสมัย ทวารวดี
อิทธิพลความเชื่อและศาสนาในเมืองโบราณศรีมโหสถ
นำเสนออิทธิพลความเชื่อและศาสนาหลากหลายวัฒนธรรมที่เข้ามามีบทบาทในเมืองศรีมโหสถ ปรากฏเป็นโบราณสถานและโบราณวัตถุเป็นจำนวนมาก เช่น พระวิษณุจตุรภุช หรือพระวิษณุ 4 กร เป็นเทวรูปเคารพในศาสนาพราหมณ์
Ø วิถีการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมบนแผ่นดินตะวันออกในยุคประวัติศาสตร์ก่อนสยามประเทศ
บริเวณภาคตะวันออกนับเป็นดินแดนที่มีการติดต่อทางทะเลกับบ้านเมืองภายนอกมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย สืบเนื่องต่อมาในสมัยประวัติศาสตร์ตอนต้นตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 11-12 อันเป็นผลมาจากการติดต่อสัมพันธ์กับวัฒนธรรมจากภายนอกโดยเฉพาะอินเดีย มีการผสมผสานกับวัฒนธรรมท้องถิ่น เกิดเป็นกลุ่มบ้านเมืองที่มีพัฒนาการร่วมสมัยกับกลุ่มบ้านเมืองในวัฒนธรรมทวารวดีในบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาและในบริเวณที่เป็นประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน ดังปรากฏหลักฐานทางโบราณคดีทั้งโบราณสถานและโบราณวัตถุจำนวนมากในภาคตะวันออกซึ่งดินแดนที่มีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม คือ อาณาจักรเขมรโบราณและวัฒนธรรมทวารวดี
บริเวณภาคตะวันออกนับเป็นดินแดนที่มีการติดต่อทางทะเลกับบ้านเมืองภายนอกมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย สืบเนื่องต่อมาในสมัยประวัติศาสตร์ตอนต้นตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 11-12 อันเป็นผลมาจากการติดต่อสัมพันธ์กับวัฒนธรรมจากภายนอกโดยเฉพาะอินเดีย มีการผสมผสานกับวัฒนธรรมท้องถิ่น เกิดเป็นกลุ่มบ้านเมืองที่มีพัฒนาการร่วมสมัยกับกลุ่มบ้านเมืองในวัฒนธรรมทวารวดีในบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาและในบริเวณที่เป็นประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน ดังปรากฏหลักฐานทางโบราณคดีทั้งโบราณสถานและโบราณวัตถุจำนวนมากในภาคตะวันออกซึ่งดินแดนที่มีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม คือ อาณาจักรเขมรโบราณและวัฒนธรรมทวารวดี
สื่อที่ใช้ในหอศิลปะและวัฒนธรรมภาคตะวันออก
การศึกษานอกสถานที่ คือการไปเยี่ยมชมหอศิลปะและวัฒนาธรรมภาคตะวันออก
นิทรรศการ คือการจัดนิทรรศการภาพเขียน งานศิลปะต่างๆ
โทรทัศน์ คือการบอกเล่าเรื่องเกี่ยวกับจังหวัดปราจีนบุรี ศรีมโหสถ รอยพระพุทธบาท สระน้ำโบราณ เป็นต้น
ภาพยนตร์ เป็นการนำเสนอเกี่ยวกับประวัติความเป็นมา วัตถุประสงค์ของหอศิลปะและวัฒนธรรมภาคตะวันออก
การบันทึกเสียง วิทยุ ภาพนิ่ง เป็นการบันทึกเสียงเพื่อบอกเล่าเรื่องราวของการดำรงชีวิตของกลุ่มคนในจังหวัดชลบุรีในสมัยก่อน
ทัศนสัญลักษณ์ จะเป็นแผนที่ในภาคตะวันออกและแผนที่หอศิล
วจนสัญลักษณ์ คือ พี่แนนซึ่งเป็นวิทยากรมาให้ความรู้
กลุ่มของข้าพเจ้า